Spis treści:
O mikrobiomie na skórze człowieka zrobiło się głośno, kiedy potwierdzono nie tylko jego skład, ale też kolosalny wpływ na nasz organizm. Badania w tym zakresie wciąż trwają i pewnie wiele wartościowych odkryć jeszcze przed nami. Wiemy już, że warto o niego dbać i pielęgnować go, by działał on dla nas korzystnie, lecz by robić to dobrze, trzeba wiedzieć, czym w zasadzie jest i jaka jest jego rola. O tym, jak poprawić mikrobiom i jego kondycję piszemy poniżej.
Co to jest mikrobiom skóry człowieka?
Równie często, co o mikrobiomie, mówi się o mikrobiocie. Rozróżnienie to miewa zastosowanie jedynie w naukowych opracowaniach. Większość pozanaukowych publikacji oraz osób korzysta z nich zamiennie.Mikrobiota czy mikrobiom to określenia na wszystkie drobnoustroje (wirusy, bakterie, grzyby czy roztocza), które zasiedlają dane środowisko, w tym organizm człowieka.
Skąd bierze się mikrobiom?
Choć rozwój indywidualnego mikrobiomu zaczyna się już w łonie matki, w trakcie ciąży, ludzie nabywają większość mikroorganizmów w momencie narodzin: kobiety rodzące naturalnie przekazują go dziecku przez kanał rodny, zaś te rodzące przez cesarskie cięcie – poprzez kontakt ze skórą. Istotne jest dlatego tzw. „kangurowanie” – przytulanie nowonarodzonego dziecka przez matkę lub ojca skóra do skóry.Dzieci w pierwszych latach życia ciągle rozwijają swój mikrobiom. Według badań najwięcej drobnoustrojów na ciele dziecka pojawia się około trzeciego roku życia. Ma to związek z rozwojem organizmu dziecka i zmianami fizjologicznymi, które zachodzą w jego organizmie w tym czasie.
Gatunki, które żyją na powierzchni skóry człowieka
Badania nad mikrobiomem trwały wiele lat i dopiero niedawno udało się zidentyfikować gatunki stworzeń żyjących na powierzchni skóry. Według tych ustaleń należą do nich najczęściej:
- bakterie: Actinobacteria, Firmicutes, Bacterioidetes i Proteobacteria;
- grzyby: Mallassezia;
- roztocza: nużeńce.
Okazało się też, że każdy człowiek posiada własny mikrobiom. Zazwyczaj u dwóch osób powtarza się jedynie część drobnoustrojów, około 13%. Reszta jest indywidualną kwestią każdego organizmu.
Mikrobiom – funkcje
Mikrobiom na skórze ludzkiej wspiera jej funkcję ochronną. Stanowi granicę fizyczną, czyli okrywę złożoną z organizmów. Zabezpiecza ona organizm ludzki przed przedostawaniem się do niego szkodliwych czynników. Dobroczynne drobnoustroje pomagają też organizmowi poprzez komunikację z komórkami układu odpornościowego. Usprawnia to jego pracę i pomaga radzić sobie ze szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi.Współistnienie drobnoustrojów z organizmem ludzkim opiera się na trzech rodzajach oddziaływań:
- komensalnym – kiedy organizm korzysta z obecności mikrobiomu, nie szkodząc mu. Korzyści to między innymi zabezpieczenie przed patogenami;
- symbiotycznym – kiedy zarówno organizm, jak i mikrobiom, korzystają ze swojej współzależności;
- patogennym – kiedy jeden z elementów układu szkodzi drugiemu. Dwie poprzednie zależności sprawiają, że organizm ludzki jest chroniony przed patogenami.
Najczęstszymi patogenami, które osiadają na skórze ludzkiej i przed którymi mikrobiom chroni organizm człowieka są bakterie gronkowca złocistego i paciorkowce.
Czynniki wpływające na mikrobiom
Drobnoustroje tworzące mikrobiom nie są równomiernie rozłożone na skórze: ich ilość i gatunek zależą od grubości skóry, temperatury ciała w miejscu bytowania oraz od wilgotności. Skład mikrobiomu zależy też od pH skóry czy ekspozycji na promieniowanie UV. Nie bez znaczenia są przyjmowane na stałe lub okresowo leki, natężenie stresu w codziennym życiu oraz wiek – mikrobiom u seniorów jest mniej różnorodny. Ważna dla rozwoju warstwy dobroczynnych bakterii jest też płeć – wpływ na to mają hormony, przebieg okresu dojrzewania oraz menopauza u kobiet.Wpływ na jakość mikrobiomu mają też czynniki genetyczne, które decydują o wyglądzie i kondycji skóry. Przekłada się to na bytowanie mikroorganizmów żyjących na powierzchni ludzkiej skóry. Podobnie jest z chorobami metabolicznymi, wpływają one na właściwości skóry, a to może zaburzać jakość mikrobiomu i prowadzić do alergii i chorób autoimmunologicznych.Oprócz biologii, na mikrobiom mogą wpływać czynniki ekonomiczne. Należą do nich:
- warunki bytowe (kontynent, uprzemysłowienie kraju),
- klimat,
- grupa etniczna.
Mikrobiom – kosmetyki, które pomogą o niego dbać
By zadbać o mikrobiom skóry należy ograniczyć lub całkowicie zrezygnować z niektórych metod pielęgnacyjnych. Wszystko to oczywiście musi być dopasowane do potrzeb jednostki.Florę bakteryjną skóry mogą zaburzać:
- peelingi chemiczne i laserowe,
- przesadne dbanie o higienę i niepoprawna pielęgnacja, np. niedostosowanymi kosmetykami,
- dym papierosowy, substancje przedostające się w wyniku palenia do organizmu oraz smog,
- zła dieta.
Dobry wpływ na mikrobiom mają specjalne składniki: prebiotyki i probiotyki.Prebiotyki pochodzą z pożywienia – są to np. celuloza i skrobia oraz rozdrobnione bakterie. Można je nazwać pokarmem dla drobnoustrojów mikrobiomu.Probiotyki to starannie wybrane, żywe bakterie, które zasilają mikrobiom.Najczęściej składniki te występują w pokarmach, jednak wówczas wspomagają one głównie mikroflorę jelitową, a nie skórną. By zadbać o kondycję mikrobiomu na skórze warto stosować odpowiednie kosmetyki, bogate w probiotyki lub prebiotyki.Dobry wpływ na skórny mikrobiom mają też inne składniki kosmetyczne, takie jak np. biokompleks lniany. Jest on źródłem m.in. witamin A, B oraz E. Oferuje też bogate zasoby nienasyconych kwasów tłuszczowych, co wzmacnia barierę hydrolipidową naskórka. Biokompleks lniany ma silne działanie odżywcze dzięki obecności białek i minerałów.Osobom starającym zadbać o mikrobion skóry wyjątkowo wrażliwych miejsc intymnych z pomocą przyjdzie nowość w naszym asortymencie — delikatna pianka Utrzymująca Właściwy Mikrobiom Skóry Eva Natura PURE z dodatkiem prebiotyku, który wesprze naturalną florę bakteryjną.
Czy mikrobiom jest ważny dla człowieka?
Warstwa dobroczynnych drobnoustrojów bytujących na skórze ma niebagatelne znaczenie dla naszego zdrowia. Gdyby nie one o wiele częściej zapadalibyśmy na różne, coraz cięższe choroby. Dbanie o warstwę mikrobiotyczną pokrywającą skórę jest zatem bardzo ważne. Warto więc wybierać kosmetyki, które pozwolą zarówno dbać o kondycję skóry, jak i nie przeszkodzą w działaniu organizmom, które działają dla naszego dobra.